Jak fotografować las ? 5 praktycznych porad.

Jestem pewien, że każdy, kto kiedykolwiek wybrał się z aparatem do lasu, wie, że jest to jeden z trudniejszych tematów w fotografii krajobrazu. W tym artykule postaram się podpowiedzieć Wam jak fotografować las. Tradycyjne „złote zasady” fotografii krajobrazu z reguły tracą swoje zastosowanie, a ogólny chaos i bałagan ukryty pod koronami drzew wydaje się uniemożliwiać wykonanie interesującego zdjęcia.

Jest jednak powód, dla którego wielu fotografów szuka swoich szans na dobry kadr właśnie w lesie. To możliwość uchwycenia czegoś wyjątkowego, czegoś mistycznego i bajkowego, co daje ogromną satysfakcję, bo jest niepowtarzalne. Fotografia krajobrazu to mój ulubiony rodzaj fotografii, jednak las zawsze traktuję jako wyjątkowe wyzwanie i okazję do doskonalenia warsztatu.

Pokonywanie licznych przeszkód związanych z fotografowaniem lasu wymaga wiele praktyki i umiejętności obserwowania otaczającej nas przyrody. Znacznie częściej wracam z lasu na tarczy niż z tarczą, jednak przez kilka ostatnich lat udało mi się zrozumieć kilka zasad dzięki którym coraz więcej leśnych kadrów trafia do mojego portfolio.

Zebrałem tutaj pięć wskazówek, dzięki którym będziecie mogli uzyskać ciekawsze kadry podczas wykonywania zdjęć w lesie.

1 Jaki sprzęt najlepiej sprawdzi się w lesie ?

Kiedy myślimy o fotografii krajobrazu w pierwszej kolejności pojawia się w naszej głowie obiektyw szerokokątny. Osobiście, od dawna podkreślam, że dłuższe ogniskowe sprawdzają się równie dobrze w fotografii krajobrazu, a tym bardziej w lesie. Co zatem jest moim podstawowym zestawem podczas wyprawy do lasu ?

• Korpus – oczywiście jest to element niezbędny, jednak w mojej ocenie, w przypadku fotografowania w lesie znacznie większe znaczenie będzie miał obiektyw, niż samo body i wielkość matrycy.
• Obiektyw szerokokątny – podstawowe szkło w plecaku każdego fotografa krajobrazu, które pozwoli nam pokazać szeroki plan, a w lesie da nam również szansę na bliskie podejście do fotografowanego obiektu (drzewa, krzewu) i zmianę jego skali w otoczeniu.
• Obiektyw makro – las to idealne miejsce, w którym możemy skupić się na detalach takich jak liście, trawy, mech, grzyby, owoce leśne, czy owady. Dzięki obiektywowi makro możemy pokazać wiele detali, które w połączeniu ze zdjęciami szerszego plany pozwolą nam zbudować pewną historię.
• Teleobiektyw – uwielbiam korzystać w lesie z ogniskowych powyżej 100mm. Obecnie moje ulubione szkło to teleobiektyw Canon EF 100-400mm f4.5-5.6 L mark II. Ktoś zapyta po co mi takie ogniskowe w lesie ? Otóż w ogólnie panującym bałaganie lasu długa ogniskowa pozwala wyłuskać pewne detale, pokazać linie wiodące, czy też rytm wynikający choćby z układu w jakim rosną drzewa. Korzystając z szerokiego kąta, wszystkie tego typu elementy dość szybko giną w kadrze i pojawia się chaos.
• Statyw – wiecie doskonale, że 99% swoich zdjęć wykonuję ze statywu i nie inaczej jest w lesie. Zawsze podkreślam, że statyw to możliwość zwolnienia, rozejrzenia się wokół siebie i spokojnego poszukania odpowiedniego kadru.
• Filtr polaryzacyjny – gdzie jak nie w lesie korzystać z filtra polaryzacyjnego ? To tutaj właśnie możemy pięknie wydobyć kolor z liści, podnieść kontrast i odpowiednio skontrolować odbicia na wilgotnych pniach, liściach, czy obecnych w lasach niewielkich kanałach, strumykach lub potokach.

2 Warunki pogodowe

Warun to podstawa dla każdego fotografa krajobrazu. Najlepszy sprzęt nie zastąpi nam odpowiednich warunków, które budują klimat na zdjęciu. Ale w lesie ten nieodzowny składnik dobrego zdjęcia ma inne znaczenie. Nie potrzebujemy pięknych chmur i wyjątkowego słońca. Las gra według swoich własnych reguł. Tutaj piękna pogoda nie zawsze będzie naszym sprzymierzeńcem.

Dla mnie najważniejsze w lesie są wilgoć i mgła. Tak, tak… To one powodują, że nagle wszystko zaczyna żyć, nabiera intensywniejszych barw i błyska do nas subtelnymi refleksami światła. Mgła, a czasami nawet deszcz zbudują nam klimat mroku, baśni i tajemniczości, a taki właśnie jest las. To dzięki takim nietypowym warunkom nagle w naszych kadrach zaczyna pojawiać się coś wyjątkowego, co u wielu osób wywołuje głębokie westchnienia.

3 Pora roku

Każdy fotograf ma swoją ulubioną porę roku, która z reguły związana jest z tym gdzie i co najczęściej fotografuje. Jednak w lesie moim zdaniem najlepiej sprawdzi się wiosna, jesień i zima. To wtedy jest najwięcej wilgoci, łatwiej jest o mgłę, a wyschnięte strumyki i kanały wypełniają się wodą.

Wiosną wszystko budzi się do życia, pojawiają się pierwsze odcienie zieleni, zaczynają kwitnąć drzewa i krzewy, a owady ruszają w swoje pierwsze podróże. Nadal zdarzają się nocne przymrozki, więc poranki potrafią pokazać piękne oszronione trawy i pnie drzew. To moment, w którym możemy pokazać jak przyroda zaczyna żyć i zaprasza nas do spędzania z nią czasu.

Jesień to eksplozja kolorów i tęcza barw, która jest jedyna w swoim rodzaju. To w tym okresie jedne drzewa stają się żółte i pomarańczowe, inne są nadal zielone, a jeszcze inne gubią liście. Jesienią mamy najwięcej szans na mgły, a czasami przymrozki pozostawiające na drzewach, mchu, czy paprociach piękny, biały szron. Dla mnie to jesień jest wyjątkowa i wtedy spędzam w lasach najwięcej czasu.

Zima teoretycznie nie wygląda zachęcająco, jednak jeśli dobrze się zastanowimy, to właśnie wtedy mamy szansę na minimalistyczne, czarno-białe kadry pokazujące detale. Jeśli mamy szczęście i intensywnie posypie śnieg, to nagle wszystko pokrywa piękny biały puch tworzący surrealistyczne kształty na kępach mchu lub koronach drzew. O tej porze roku zamarznięte rzeczki i potoki potrafią stworzyć niewiarygodne faktury kryte gdzieś w lodzie, które wydobędziemy dzięki obiektywom makro.

4 Światło

Podczas gdy tradycyjny krajobraz najczęściej potrzebuje spektakularnego światła, lasy są bardziej wyrozumiałe. Szare, „papierowe” niebo, a nawet deszcz łagodzą światło i upraszczają scenę.

Bezpośrednie, ostre światło słoneczne może powodować zbyt duży chaos w kadrze wynikający z ostrych przepaleń i refleksów oraz mnóstwa głębokich cieni. Pochmurny dzień może być idealny na wyprawę do lasu, ale nie twierdzę, że pogodny dzień nie jest odpowiedni. W pogodny i słoneczny dzień las warto odwiedzać bardzo wcześnie lub bardzo późno, w godzinach, gdy słońce jest nisko na niebie, a światło nie jest zbyt mocne. Niewiele rzeczy jest piękniejszych niż drzewa w miękkim, ciepłym świetle wschodzącego lub zachodzącego słońca.

Warto też wykorzystać światło do zbudowania głębi w kadrze. Do tego najlepiej nadaje się światło pojawiające się gdzieś daleko w głębi kadru, np. na końcu jakiejś ścieżki, czy leśnego duktu. Bardzo interesująco będzie wyglądał również kadr z ostrym światłem słonecznym, rozbitym na liściach i konarach na kilka strumieni, wpadającym do kadru gdzieś z boku. To właśnie tak powstaje głębia i trójwymiar na naszych zdjęciach wykonanych w lesie.

5 Kompozycja

Dobra kompozycja to podstawa każdego interesującego zdjęcia. Ale jak ją uzyskać we wszechobecnym, leśnym bałaganie i chaosie ?

W lasach doskonale sprawdzą się linie wiodące. Wykorzystaj ścieżki, aby skupić uwagę widza i przenieść go wgłąb pięknej leśnej scenerii. Ścieżki między drzewami można użyć zarówno jako punktu centralnego, jak i linii wiodącej, co często uproszcza scenę i odciąga wzrok od tzw. rozpraszaczy. Jeśli znajdziesz taką, która kończy się w oddali, to wprowadzisz do kadru dodatkową głębię i tajemniczość.

Nie chodzi jednak tylko o ścieżki, które można wykorzystać jako linie wiodące. Jeśli fotografujesz w złotej godzinie, niski kąt słońca może tworzyć piękne wydłużone cienie drzew, które doskonale sprawdzają się jako linie prowadzące w kierunku głównego tematu zdjęcia jakim może być np. leżący na ziemi konar, czy samotne drzewo.

Kilka słów na koniec

Jedną z rzeczy, które uwielbiam w fotografowaniu lasu jest fakt, że prawie nigdy nie ma tu oczywistych ujęć. Kadry wydają się być wszędzie i nigdzie. W przeciwieństwie do wielu znanych miejsc i lokalizacji, które fotografują wszyscy, las jest anonimowy. Jeśli sfotografuję drzewo, to nawet jeśli spodoba się innym, to nie jest ono jednym z kultowych spotów fotograficznych, który został uchwycony milion razy wcześniej. Żaden z leśnych kadrów nie jest oczywisty i bardzo rzadko jest rozpoznawalny.

W praktyce las to takie miejsce, gdzie każdy z nas może uchwycić wyjątkowy kadr, ale dzięki wielu możliwościom łatwo jest odwiedzić dokładnie ten sam las dziesiątki razy i za każdym razem znaleźć coś nowego i wyjątkowego, jak na zdjęciach w tym artykule i poniższej galerii.

A co jeśli szukasz innych pomysłów na fotografię ?

Nie każdy z nas może czuć się swobodnie w lesie. Niektórzy nie lubią owadów, inni boją się kleszczy, a jeszcze inni ze względu na brak odpowiedniego transportu nie mają jak dotrzeć do lasu, wtedy kiedy pojawia się warun. Wówczas można skorzystać z tego, co daje nam miasto. Zajrzyjcie do artukułów Doriana, który pisze między innymi o tym, jak to jest z fotografowaniem w Londynie. Mnóstwo wiedzy czeka na Was również w naszym poradniku premium Światła Warszawy, który pokazuje jak wykonywać i edytować zdjęcia miasta wykorzystując tzw. time blending. Jak widać każdy z Was znajdzie u nas coś dla siebie.

Pamiętajcie, że staramy się dzielić z Wami naszymi praktycznymi doświadczeniami, dzięki którym możecie odnaleźć swoje miejsce w fotografii. Dla nas ogromną frajdę sprawia każdy Wasz komentarz i opinia, więc poświęćcie kilka minut i napiszcie w komentarzu co WY lubicie fotografować i dlaczego ? Może kolejny artykuł będzie właśnie o tym. Czekamy z niecierpliwością.

SZUKASZ WIEDZY O FOTOGRAFII – ODWIEDŹ KANAŁ Poland in the Lens na YouTube